Hiç kendinizi sosyal medyada gezerken bir başkasının hayatına bakıp "Ben neden böyle değilim?" derken buldunuz mu? Hepimizin içine düşebildiği görünmez bir tuzak var: kıyas.
Bugün artık sadece komşumuzla, akrabamızla değil; dünyanın öbür ucundaki birinin hayatıyla da kendimizi karşılaştırabiliyoruz. Gözümüz gördükçe içimizdeki eksiklik duygusu daha da büyüyor.
Kıyas Tuzağı: Başkasının Hayatına Bakarken Kendi Yolunu Kaybetmek
Bir düşün: Elinde telefon, Instagram'da kaydırıyorsun.
Bir arkadaşın yeni aldığı arabayı paylaşmış, diğeri tatilde, bir başkası "hayatının aşkıyla" fotoğraf koymuş. O anda fark etmeden içinden küçük bir ses yükseliyor: "Benim neden böyle bir hayatım yok?"
Aslında kimse bunu yüksek sesle dile getirmiyor ama çoğumuzun iç sesi bu kıyas tuzağında sıkışıp kalıyor.
Sosyal medya vitrini: Gerçeğin sadece parıltılı kısmı
Unutmamak gerek: Sosyal medya bir vitrin. Orada gördüğümüz şeyler genellikle en parlak, en güzel, en kusursuz anlardan ibaret. Kimse kavgasını, kaygısını ya da başarısızlıklarını parlatıp paylaşmıyor. Ama biz, kendi sıradan günümüzü başkalarının "en iyi" anlarıyla karşılaştırıyoruz.
Psikolojide buna sosyal karşılaştırma deniyor. Özellikle "yukarıya kıyas" dediğimiz durum yani bizden daha başarılı, mutlu ya da zengin görünen insanlarla kıyas, çoğu zaman moral bozuyor, değersizlik hissini besliyor.
Kendi yolunu unutturan sessiz kıyas
Kıyasın en büyük zararı ne biliyor musun?
Seni başkalarının yoluna odaklarken, kendi yolunu unutturması. Zihnin sürekli başkasının hayatını izlediğinde, kendi gelişimini görmez oluyorsun. Bir başkasının koştuğu parkurda koşmaya çalışmak, maratonu yanlış rotada sürdürmek gibi. Yoruluyorsun, tükeniyorsun ama aslında kendi varmak istediğin yere yaklaşmıyorsun.
Peki ne yapabiliriz?
- Gerçeği hatırla: Her fotoğrafın ardında bilinmeyen hikâyeler var. Sen sadece seçilmiş kareleri görüyorsun.
- Kendi yoluna bak: Küçük de olsa kendi gelişimini not et. Dün yapamadığını bugün yapabiliyorsan, bu ilerlemedir.
- Şefkatli ol: Başkalarının yolunu izlerken kendine acımasız davranma. Herkesin zamanı ve süreci farklıdır.
Kıyas tuzağına düşmek insan olmanın doğal bir parçası. Ama sürekli başkasının hayatını izlemek, seni kendi hikâyenden koparır. Rotanı hep kıyasla çizen bir kaptan, varmak istediği limanı göremez.
O yüzden sor kendine: "Benim yolum nerede başlıyor?"
Uzman Psikolog Şerivan Demir
