YKS tercih zamanları. Milyonlarca öğrenci ve velisi heyecan içinde. Ben sınavların sonrasının bir sınav değerlendirmesi için en iyi zaman olduğuna inanırım. O nedenle yazıları sınav sonrasına sakladım. Bu yazı için pek çok video izledim, röportaj okudum, notlar aldım. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) birincileri, başarılarının arkasındaki sırları açıklarken genellikle aynı şeylere vurgu yapıyorlar. Bunu 10 maddede sıralayabilirim.
1. Soru Bankası Çözme
2. Konu Anlatım Videoları İzleme
3. Zaman Yönetimi
4. Motivasyon
5. Tekrar ve Pekiştirme
6. Planlı Çalışma
7. Sınava Yoğunlaşma
8. Soruları İyi Okuma
9. Sabırlı Olma
10. İnanç ve süreklilik
Derlemeler böyle ama ben literatürden yola çıkarak bir yazı yazacağım. "Sınavda Başarılı Olmak İçin On Bilimsel Adım"ı söz konusu edeceğim bu yazıda.
Sınav... Sadece bir kâğıt parçası ve bir kalemle yapılan kısa bir test midir? Yoksa aylar süren bir yolculuğun, ter dökülmüş gecelerin ve sabahlanan sabırların sembolü mü?
Bana sorarsanız sınavlar, kendi potansiyelini tanımanın, strateji geliştirmenin ve disiplinli düşünmenin bilimsel bir tiyatrosudur.
Bu dokümanda sizinle birlikte, sınavda başarılı olmak için bilimsel araştırmalara dayanan on güçlü adımı inceleyeceğiz. Hedef koymaktan stres yönetimine, not alma tekniklerinden fiziksel aktiviteye kadar uzanan bu adımlar, yalnızca başarıyı değil, sağlıklı bir öğrenme alışkanlığını da beraberinde getiriyor.
Unutmayın, başarı yalnızca zeka ile değil, doğru tekniklerle ve sürdürülebilir bir sistemle gelir. Hadi şimdi birlikte bu adımları atalım ve sınavlara sadece hazırlanmakla kalmayalım, aynı zamanda kendimizi tanıma fırsatı da yakalayalım!
Hazırsanız başlıyoruz...
1. Hedef Belirleme
Hedef belirleme, sınav başarısının temelini oluşturan kritik bir süreçtir. Bu süreç, yalnızca ulaşılmak istenen sonucu düşünmekle kalmayıp, bu hedeflere ulaşmak için somut ve ölçülebilir adımlar tasarlamayı gerektirir. İlk adım, hedeflerin net ve spesifik olarak tanımlanmasıdır. Belirsiz ifadeler (örneğin, "iyi not almak") yerine "matematik sınavından 90 puan almak" gibi zaman sınırlı ve ölçülebilir hedefler, motivasyonu artırır ve ilerlemeyi izlemeyi kolaylaştırır. Hedeflerin gerçekçi olması, başarı şansını yükseltirken kişinin kendi potansiyelini keşfetmesine de yardımcı olur.
2. Zaman Yönetimi
Zamanı etkili kullanmak, sınav başarısını doğrudan etkileyen bir faktördür. Sınırlı sürede geniş konuları öğrenmek, planlı bir çalışma rutini gerektirir. Zaman yönetimi, yalnızca sınav anında değil, tüm hazırlık sürecinde stresi azaltır, odaklanmayı ve verimliliği artırır. Öğrencilerin haftalık veya günlük programlar oluşturarak her derse özel zaman ayırması, konuların derinlemesine kavranmasını sağlar.
3. Çalışma Ortamı Düzenleme
Verimli bir çalışma ortamı, dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış ve zihinsel odaklanmayı destekleyen bir alan gerektirir. Sessiz bir oda, ergonomik masa ve sandalye temel unsurlardır. Teknolojik cihazların (telefon, sosyal medya) kontrolü, dikkatin korunması açısından önemlidir. Duvarlara asılan motivasyonel alıntılar veya başarı listeleri, psikolojik olumluluğu artırır.
4. Etkili Not Alma
Not alma, bilginin kalıcılığını sağlayan temel bir tekniktir. Öğrenme stilini (görsel, işitsel) dikkate alan yöntemler (mind map, Cornell tekniği) bilgiyi organize etmeyi ve analiz etmeyi kolaylaştırır. Aktif dinleme ve özet çıkarma, konuların bütünsel olarak anlaşılmasını sağlar.
5. Sınav Stratejileri
Sınavda sistematik bir yaklaşım benimsemek, performansı optimize eder. Öncelikle tüm sorular hızlıca gözden geçirilmeli, kolay sorulardan başlanmalı ve zaman zor sorulara dengeli dağıtılmalıdır. Sorular dikkatlice okunmalı, talimatlar anlaşılmadan cevaplanmamalıdır.
6. Stres Yönetimi
Sınav kaygısıyla başa çıkmak için nefes egzersizleri, meditasyon veya progresif kas gevşetme gibi teknikler kullanılabilir. Olumsuz düşüncelerin pozitif ifadelerle (örneğin, "Hazırlandım, yapabilirim") değiştirilmesi, özgüveni artırır.
7. Fiziksel Aktivite
Düzenli egzersiz (yürüyüş, yoga), beyin fonksiyonlarını iyileştirir ve stres hormonlarını azaltır. Günde 30 dakikalık aktivite, odaklanma ve enerji seviyelerini yükseltir.
8. Uyku Düzeni
Kaliteli uyku (7-9 saat), öğrenilen bilgilerin pekişmesi ve zihinsel dinlenme için şarttır. Uyku öncesi ekran kullanımından kaçınmak, melatonin salınımını artırarak derin uykuyu destekler.
9. Sınav Günü Taktikleri
Sınav sabahı hafif bir kahvaltı (yumurta, tam tahıllı ekmek) yapılmalı, aşırı kafeinden kaçınılmalıdır. Sınav salonuna erken gitmek ve gerekli malzemeleri kontrol etmek, kaygıyı azaltır.
10. Sınav Sonrası Analiz
Performansın değerlendirilmesi, hataların ve eksiklerin belirlenmesi için kritiktir. Bu analiz, gelecek sınavlar için stratejilerin gözden geçirilmesine ve kişisel gelişime katkı sağlar.
Deneyim Paylaşımı
Başarılı öğrencilerin deneyimlerini dinlemek (zaman yönetimi, kaynak seçimi), pratik ipuçları edinmek ve motivasyonu sürdürmek açısından değerlidir.
Dr. Oksijen'den 10 Soru 10 Cevap:
1. Sınavlara çalışmaya nereden başlamalıyım?
Hedef belirleyerek. Önce neye ulaşmak istediğini bil, sonra o hedefe giden yolu planla. Başlamak için en iyi yer, iyi bir yol haritasıdır.
2. Zamanımı sürekli boşa harcıyormuşum gibi hissediyorum. Ne yapmalıyım?
Gününü saat saat planla. Küçük hedefler koy. 25 dakika çalışıp 5 dakika mola vermek (Pomodoro yöntemi) verimliliğini artırır ve zamanın nasıl aktığını net görmeni sağlar.
3. Evde dikkatimi toplayamıyorum. Ortamımı nasıl düzenlemeliyim?
Sessiz, düzenli, aydınlık bir köşe seç. Masanda yalnızca ihtiyacın olan malzemeler olsun. Telefonunu uzağa koy, sosyal medyaya ara ver. Unutma, çevren zihnini şekillendirir.
4. Ders çalışırken her şeyi yazıyorum ama yine de aklımda kalmıyor. Neden?
Not alırken yazmak yetmez, anlayarak yazmak gerekir. Cornell yöntemi, zihin haritaları ve kendi kelimelerinle özet çıkarma, bilgiyi beynine daha güçlü kazır.
5. Sınav sırasında panikliyorum ve bildiklerimi unutuyorum. Ne yapabilirim?
Derin bir nefes al, bir yudum su iç. Önce kolay sorulardan başla. Beyin panik halindeyken çalışmaz, ama sen sakinliğini yönetirsen her bilgi geri gelir.
6. Stresim çok fazla. Çalıştıkça daha çok korkuyorum.
Stres, beynin alarm sistemidir ama yönetilebilir. Her gün 10 dakika nefes egzersizi, doğada yürüyüş ya da yoga gibi aktiviteler stres hormonlarını dengeler.
7. Sınava bir gün kala sabaha kadar çalışsam daha iyi olmaz mı?
Hayır! Uyku, öğrenmenin en iyi arkadaşıdır. Beynin bilgileri 'gece' işler. 7-9 saat kaliteli uyku, son gece sabahlamaktan çok daha etkilidir.
8. Sporla vakit kaybetmiş olmuyor muyum?
Dr. Oksijen: Aksine! Spor, beynine oksijen pompalar. Egzersizle salgılanan endorfin, öğrenme hızını artırır. Kısa yürüyüşler bile fark yaratır.
9. "Sınav sabahı ne yemeliyim?"
Protein ve tam tahıl ağırlıklı bir kahvaltı: örneğin bir haşlanmış yumurta ve kepekli ekmek. Aşırı şekerli ya da kafeinli gıdalardan kaçın, yoksa enerjin çabuk düşer.
10. "Sınav kötü geçerse ne olacak?"
Her sınav bir sonuç değil, bir basamaktır. Kötü geçebilir ama bu seni tanımak, hatalarını görmek ve yeniden güçlü dönmek için bir fırsattır. Kendine nazik ol.
Referans:
https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/79283/1310020
