Son yıllarda dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte sosyal medya, markalar için vazgeçilmez bir pazarlama alanına dönüştü. Bu dönüşümün en dikkat çekici aktörlerinden biri ise 'influencer'lar. Özellikle gastronomi sektöründe, restoranlar ve kafe işletmeleri influencer iş birlikleriyle görünürlüklerini artırmayı hedefliyor. Ancak bu iş birlikleri her zaman beklenen faydayı sağlamıyor. İşletme sahipleri, bazı influencer'ların ücretsiz yemek talebiyle kapılarını aşındırdığını, karşılığında ise hiçbir somut katkı sunmadığını dile getiriyor. Peki bu çılgınlık nereye gidiyor? Konuyu şu şekilde değerlendirmek istedim. Bana göre gastronomi sektöründe influencer'lar ikiye ayrılıyor:
Gerçek Influencer'lar: Takipçi kitlesiyle güven ilişkisi kurmuş, özgün içerikler üreten, markanın hedef kitlesine ulaşmasını sağlayan kişiler. Örneğin, Charli D'Amelio'nun 'Dunkin' ile yaptığı iş birliği, markanın satışlarını %45 artırmış ve uygulama indirmelerinde %60'lık bir sıçrama yaratmıştı ( 10 Examples of Influencer Marketing Campaigns (+Strategic Insights for Brands. Kaynak: influencermarketinghub).
Sahte etkileşimli Influencer'lar: Takipçi sayısı yüksek görünse de etkileşim oranı düşük, içerikleri yüzeysel ve marka değerine katkı sunmayan kişiler. Bu tür influencer'lar genellikle 'ücretsiz yemek karşılığı paylaşım' gibi kısa vadeli çıkarlar peşindedir.
Türkiye'de bu ayrım henüz netleşmiş değil. Özellikle küçük işletmeler, influencer seçimi konusunda yeterli analiz yapmadan iş birliğine giriyor. İyi bir dijital medya danışmanı ile çalışmayı da tercih etmediklerinden dolayı sonuç genelde şöyle oluyor: Boşa harcanan bütçeler ve hayal kırıklığı.
Gerçek bir Influencer nasıl olmalı?
Hedef kitleyle örtüşen takipçi profiline sahip olmalı
Yüksek etkileşim oranına (beğeni, yorum, paylaşım) sahip olmalı.
Özgün ve kaliteli içerik üretmeli.
Marka değerleriyle uyumlu duruşa sahip olmalı.
Uzun vadeli iş birliklerine açık olmalı.
Türkiye ve Dünya: Influencer pazarlamasında nerede duruyoruz?
Dünyada influencer pazarlaması artık veri odaklı stratejilerle yürütülüyor. Örneğin Gymshark'ın 66 günlük TikTok kampanyası, kullanıcıları içerik üretmeye teşvik ederek 252 milyon görüntüleme elde etti. Türkiye'de ise hâlâ 'takipçi sayısı' üzerinden değerlendirme yapılıyor. İşletme sahiplerinin en zayıf noktaları da zaten budur. İşletme sahiplerinin bahse konu bilinçsiz tercihleri ve yanılgıları sahte hesapların ve bot takipçilerin de önünü açıyor.
İşletmeler ne yapmalı?
1.Influencer seçiminde analitik yaklaşım: Takipçi sayısına değil, etkileşim oranına ve içerik kalitesine odaklanılmalı.
2.Sözleşmeli iş birlikleri: Influencer ile yapılan anlaşmalar yazılı hale getirilmeli; içerik türü, paylaşım sayısı ve zamanlaması netleştirilmeli.
3.Alternatifdijital yatırımlar:
•Google Ads, Meta reklamları gibi sponsorlu içerikler
•SEO ve içerik pazarlaması
•Kendi sosyal medya hesaplarının profesyonel yönetimi
• Mikro influencer'lara yönelme: Daha küçük ama sadık takipçi kitlesine sahip kişilerle çalışmak, daha yüksek dönüşüm oranları sağlayabilir.
Influencer'lara mecbur muyuz?
Hayır. Influencer pazarlaması, dijital stratejinin sadece bir parçasıdır. Özellikle yeme içme sektöründe, müşteri deneyimi, görsel sunum ve dijital altyapı (web sitesi, rezervasyon sistemleri, yorum yönetimi) en az influencer kadar önemlidir. Markalar, dijital yatırımlarını güçlendirerek kendi sadık müşteri kitlesini oluşturabilir.
Çözüm önerileri
• Sektörel denetim: Influencer pazarlamasına dair etik kurallar belirlenmeli. Sahte takipçili hesaplar ifşa edilmeli.
• Eğitim ve farkındalık: İşletme sahiplerine dijital pazarlama eğitimi verilmeli.
• Topluluk odaklı yaklaşım: Influencer yerine gerçek müşterilerin yorumları ve deneyimleri öne çıkarılmalı.
• İşletme sahipleri iyi bir dijital içerik danışmanı ile çalışmalı.
Influencer pazarlaması doğru yapıldığında gastronomi sektörüne büyük katkı sağlayabilir. Ancak bu alanın denetimsiz büyümesi, hem işletmeleri hem de tüketicileri yanıltıyor. Gerçek etkiyi yaratmak için strateji, analiz ve etik iş birlikleri şart. Influencer çılgınlığına kapılmak yerine, dijital dünyada sağlam adımlar atmak her zaman daha kazançlıdır diyebiliriz. Influencer'lar dijital pazarlamanın olmazsa olmazları değildirler. Onlarca dijital pazarlama yönteminin sadece bir parçasıdırlar. İşletme sahipleri Influencer'lar ile çalışacaklarsa iyi bir danışman ile yol alıp tercihini ona göre yapmalı. En iyi Influencer 'Memnun olan müşteridir' Memnun müşteriyi dijital yatırım ile misafir edebilir ve kaliteli bir servis ile memnun bir şekilde hizmet edebilirsiniz. Memnun müşterinin Google 'My Businnes' (Benim İşletmem)sayfasına yapacağı tek bir yorum sahte ve gereksiz Influencer'lardan çok daha iyi olduğunu unutmayın.
Kimi işletme sahiplerinin insan onur ve haysiyetinden yoksun showları
İnsan onur ve haysiyetine yakışmayan hareketler ile dikkat çekmeye çalışan işletme sahiplerinin yaptıkları hataya da düşmemek lazım. Bazı işletme sahipleri, sosyal medyada görünürlük kazanmak uğruna insan onurunu zedeleyen, abartılı ve yapay gösterilere başvuruyor. Hijyen kurallarını hiçe sayan sunumlar, çalışanları rencide eden davranışlar ya da müşteri mahremiyetini yok sayan içerikler, ne marka değerine katkı sağlıyor ne de sürdürülebilir bir itibar yaratıyorlar. Ama bunun hiçte farkında değiller. Bu tür 'Showlar' kısa vadeli ilgi çekse de uzun vadede güven kaybına ve sektörel yozlaşmaya da neden oluyor.
Gastronomi bir kültürdür; saygı, estetik ve kaliteyle beslenir. Onur kırıcı gösterilerle değil.
Sevgiyle kalın…
