Fransa'da hükümet neden düştü? Fransa demokrasisi hangi yöne evriliyor?
Fransa'da yaşanan siyasi gelişmeler sonucunda hükümet düşmüştür. Bu durum, ülkenin politik yapısında önemli değişikliklere yol açmıştır. Hükümetin düşüşüne neden olan faktörler ve bundan sonra yaşanacak süreç merak konusudur. Peki, Fransa'da hükümet neden düştü?
Fransa, 2025 yılının son çeyreğine siyasi bir sarsıntıyla girdi. Başbakan François Bayrou'nun meclisten güvenoyu alamaması sonrası ülke yeniden bir hükümet değişikliği sürecine girdi. Peki, bu gelişmenin ardında yatan gerçekler neler? Fransa'da hükümet neden düştü? İşte detaylar...
FRANSA'DA HÜKÜMET Mİ DÜŞTÜ?
Evet, Fransa'da Başbakan François Bayrou liderliğindeki hükümet, mecliste yapılan güven oylamasında yeterli desteği alamayarak fiilen düşmüş sayıldı. Her ne kadar teknik olarak "hükümet düşürülmedi" ifadesi kullanılsa da, güvenoyu alamayan bir başbakanın görevine devam etmesi mümkün değil.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un anayasal yetkisi doğrultusunda, Bayrou'nun istifasını kabul etmesi ve yeni bir başbakan ataması bekleniyor. Bu gelişme, Macron'un ikinci döneminde atanacak beşinci başbakan olması açısından dikkat çekici.
FRANSA'DA HÜKÜMET NEDEN DÜŞTÜ?
Hükümetin düşmesindeki en büyük neden, Macron'un partisi ve ittifak ortaklarının mecliste net bir çoğunluğa sahip olmaması. Azınlık hükümeti olarak görev yapan Bayrou'nun liderliğindeki kabine, kamu harcamalarını azaltmaya yönelik 44 milyar euroluk bütçe kesintisi çağrısında bulundu. Bu çağrı, başta sol ittifak olmak üzere birçok siyasi grup tarafından sert şekilde eleştirildi.
Öte yandan, Macron'un partisi 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ağır bir yenilgi almıştı. Bu yenilgi sonrası yapılan erken genel seçimler de parçalı bir meclis yapısını değiştirmedi. Ortaya çıkan sonuç: Hiçbir yasa tasarısı için yeterli destek sağlanamayan, sıkışmış bir yönetim mekanizması.
ŞU ANDA FRANSA'NIN BAŞBAKANI KİMDİR?
Resmî olarak François Bayrou, yeni bir başbakan atanana kadar görevine vekaleten devam ediyor. Ancak de facto (fiilî) anlamda hükümet işlevsiz hale gelmiş durumda.
Yeni başbakanın kim olacağı ise hâlâ belirsiz. Öne çıkan bazı isimler şunlar:
Olivier Faure (Sosyalist Parti Lideri): Sol ittifakın parlamentoda en fazla sandalyeye sahip olması, Faure'yi güçlü bir aday yapıyor.
Bernard Cazeneuve ve Pierre Moscovici: Sosyalist kökenli deneyimli isimler.
Sébastien Lecornu: Macron'un partisinden genç ve popüler bir Savunma Bakanı.
Catherine Vautrin: Sağ eğilimli Çalışma ve Sağlık Bakanı, kadın aday olasılığı olarak öne çıkıyor.
Macron'un, mecliste kabul görebilecek bir ismi bulması kritik. Aksi takdirde yeni bir erken seçim gündeme gelebilir.
FRANSA'DA İKTİDARDA KİM VARDI?
2025 yılı itibarıyla Fransa'da iktidar, Emmanuel Macron'un liderliğini yaptığı "Rönesans" (Renaissance) hareketi ve onun merkezci koalisyon ortaklarından oluşan azınlık hükümetindeydi.
Macron'un ilk dönemi güçlü bir reform gündemiyle geçmişti. Ancak ikinci dönem, siyasi manevra kabiliyetinin zayıflaması ve halk desteğinin düşmesiyle oldukça sarsıntılı geçiyor. Özellikle emeklilik reformu, göç politikaları ve bütçe kesintileri gibi konular, toplumun geniş kesimlerinin tepkisini çekti.
Macron, geleneksel sağ ve merkez siyaseti birleştirmeye çalışsa da 2024 seçim sonuçları, toplumun solda ve aşırı sağda kutuplaştığını açıkça gösterdi.
FRANSA HANGİ YÖNETİM SİSTEMİYLE YÖNETİLİYOR?
Fransa, yarı başkanlık sistemi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Bu sistemde yürütme yetkisi hem cumhurbaşkanında hem de başbakanda bulunur. Ancak cumhurbaşkanı dış politikada, başbakan ise iç politikada daha etkilidir.
Fransa'da cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından beş yıllığına seçilir. Cumhurbaşkanı, başbakanı atama yetkisine sahiptir; ancak başbakanın parlamentodan güvenoyu alması gerekir. Meclis desteğini kaybeden bir başbakan, ya istifa eder ya da cumhurbaşkanı tarafından görevden alınabilir.
Bu sistem, birlikte çalışabilen cumhurbaşkanı ve başbakan olduğunda etkili işler. Ancak farklı siyasi eğilimlerden liderler arasında "cohabitation" (birlikte yaşama) durumu oluştuğunda siyasi tıkanıklıklar yaşanabiliyor. Şu anda Fransa, tam olarak böyle bir tıkanıklığın eşiğinde.
FRANSA'DA SİYASİ BELİRSİZLİK DERİNLEŞİYOR
Fransa'da yaşanan son hükümet krizi, sadece bir isim değişikliğinden ibaret değil. Bu gelişme, Avrupa'nın en büyük ekonomilerinden birinde giderek derinleşen siyasi kutuplaşmayı, kurumsal işleyişteki kırılganlığı ve merkez siyasetin gerileyişini gözler önüne seriyor.
Macron'un önünde sadece iki seçenek kaldı: ya toplumun tüm kesimlerini temsil edecek bir uzlaşı hükümeti kuracak ya da riskli bir erken seçimle siyasi kumar oynayacak.
Fransa'nın geleceği, sadece başbakan kim olacak sorusuyla değil, aynı zamanda "Fransa demokrasisi hangi yöne evriliyor?" sorusuyla da şekillenecek.
