Basit usul kaldırıldı mı? Hangi meslek grupları basit usul kapsamından çıkarıldı?

2025 yılı, Türkiye'nin vergi sisteminde önemli değişikliklere sahne oldu. Özellikle esnaflar ve küçük işletmeler için büyük bir dönüşüm yaşanıyor. Basit usul kaldırıldı mı? Hangi meslek grupları basit usul kapsamından çıkarıldı? Gerçek usule geçiş ile esnafları neler bekliyor? Bu değişim, işletme sahiplerinin vergisini nasıl etkileyecek? Ve en önemlisi, basit usul ile gerçek usul arasındaki farklar ne? İşte detaylar...

BASİT USUL KALDIRILDI MI?

9 Eylül 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan düzenlemeyle, büyükşehir belediyesi sınırlarında ve nüfusu 30.000'in üzerindeki ilçelerdeki esnaflar için basit usul defter tutma imkânı kaldırıldı. Bu gelişme, özellikle küçük işletmelerin vergi yükümlülüklerini doğrudan etkileyerek, gerçek usule geçiş sürecini hızlandırdı. Peki, basit usul kaldırıldı mı ve bundan kimler etkilenecek?

BASİT USUL ŞARTLARI NELER?

Basit usul; küçük esnafların ve düşük gelirli işletmelerin vergi mükellefiyetlerini daha basit bir şekilde yerine getirmelerine olanak tanır. Bu usul, özellikle gelir düzeyi düşük olan, ticaret yapan küçük esnaf ve serbest meslek sahipleri için uygun bir vergilendirme şeklidir. Ancak, basit usul şartları ve kapsamı her zaman belirli kısıtlamalarla sınırlıdır. İşte basit usul şartları:

• Yıllık Gelir Sınırı: Esnafın yıllık brüt gelirinin belirli bir tutarın altında olması gerekir. Bu limit, her yıl güncellenir.
• Defter ve Kayıt Zorunluluğu: Basit usule tabi olan esnaf, sadece götürü usul defteri tutarak, işlerinin gelir ve giderlerini basit bir şekilde kaydeder.
• Vergi Beyannamesi: Basit usule tabi işletmeler, daha az detaylı beyannameler verir. Bu, onların vergi yükümlülüklerini önemli ölçüde kolaylaştırır.

Ancak, 2025 yılı itibarıyla yapılan düzenleme ile büyükşehir sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 30.000'in üzerindeki yerleşim yerlerindeki esnaflar bu basit usul imkanından artık yararlanamayacak. Peki, bundan sonra nasıl bir süreç başlayacak?

HANGİ MESLEK GRUPLARI BASİT USUL KAPSAMINDAN ÇIKARILDI? - KİMLER GERÇEK USULE GEÇECEK?

Yeni düzenleme ile birlikte, basit usul kaldırıldı ve yerine daha karmaşık ancak daha kapsamlı olan gerçek usul geldi. Gerçek usule geçiş yapacak meslek grupları arasında şunlar yer alıyor:

• Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar
• Her türlü emtia alım-satımı yapanlar (gezici ya da pazar takibi yapanlar hariç)
• İnşaat sektörü
• Motorlu taşıt bakım ve onarım işleri
• Lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri
• Eğlence ve istirahat yerleri
• Şehir içi yolcu taşımacılığı

Bu meslek gruplarındaki esnaflar, artık basit defter yerine işletme defteri ya da bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olacaklar. Bu, işletmelerin mali kayıtlarının daha detaylı ve kapsamlı bir şekilde tutulması gerektiği anlamına geliyor.

BASİT USUL İLE GERÇEK USUL ARASINDAKİ FARK NE?

Basit usul ve gerçek usul arasındaki farklar, işletme sahiplerinin günlük işleyişlerini önemli ölçüde etkiler. İşte iki vergi usulü arasındaki temel farklar:

1. Vergilendirme Yöntemi

Basit Usul: Götürü gider yöntemi kullanılır, yani işletme sahibinin gelirinin belirli bir yüzdesi üzerinden vergi hesaplanır.

Gerçek Usul: İşletme gelirleri ve giderleri detaylı şekilde kaydedilir, gerçek kazanç üzerinden vergi ödenir.

2. Defter Tutma

Basit Usul: Götürü usul defteri tutularak, işletme faaliyetlerinin daha basit bir şekilde kaydedilmesi sağlanır.

Gerçek Usul: İşletme defteri veya bilanço esasına göre daha ayrıntılı bir muhasebe yapılır.

3. Vergi Beyannamesi

Basit Usul: Esnaf daha az detaylı ve daha az sayıda beyannameler verir.

Gerçek Usul: Esnaf, daha ayrıntılı ve karmaşık beyannameler verir.

Bu farklar, gerçek usule geçiş yapan işletmeler için önemli bir muhasebe yükü oluşturacaktır.

BASİT USULÜN AVANTAJLARI NELER?

Basit usulün avantajları, özellikle küçük esnaf için önemli bir rahatlık sağlar. İşte basit usulün başlıca avantajları:

Daha Az Muhasebe Yükü: Basit usule tabi esnaflar için mali kayıtlar daha az karmaşık olduğundan, muhasebe işlemleri oldukça basitleşir.

Daha Düşük Vergi Yükü: Gelir üzerinden hesaplanan vergi oranı genellikle düşük olup, daha az vergi ödenmesini sağlar.

Kapsamlı Beyanname Gereksizliği: Basit usul ile iş yapanlar, daha az sayıda ve daha basit beyannameler verir, bu da zaman tasarrufu sağlar.

Esneklik: Küçük işletmeler için esnek bir vergi sistemidir ve vergi mükellefiyetlerini yerine getirmek daha kolaydır.

GERÇEK USUL VERGİNİN AVANTAJLARI NELER?

Gerçek usul, işletmelere bazı durumlarda daha fazla fırsat sunar. İşte gerçek usulün avantajları:

Daha Yüksek Vergi İndirimi: Gerçek usul ile çalışanlar, gerçek giderlerini göstererek daha fazla vergi indirimi alabilirler. Bu, yüksek maliyetleri olan işletmeler için önemli bir avantajdır.

Gelişmiş Kredi ve Finansman İmkanları: Bankalar ve finansal kurumlar, gerçek usule tabi işletmeleri daha güvenilir kabul eder ve daha yüksek kredi limitleri sunabilir.

Bilanço ve Finansal Durum İzlemesi: İşletme sahipleri, gerçek usul ile işletmelerinin mali durumunu daha ayrıntılı bir şekilde izleyebilir ve finansal kararlar alırken daha doğru veriler kullanabilirler.

BASİT USUL MESLEK GRUPLARI NELER?

Basit usul, yalnızca belirli meslek grupları ve iş kolları için geçerliydi. Bu meslek grupları şunlardı:

Toptancılar ve perakendeciler

Serbest meslek sahipleri (hekim, avukat, muhasebeci, vb.)

Küçük hizmet sektörü işletmeleri (örneğin, kuaförler, tamirciler, küçük lokantalar)

Ancak, 2025'teki düzenleme ile bu sınırlama daha da daraltıldı ve daha fazla esnaf gerçek usule tabi tutuldu.

BASİT USUL VERGİ NE KADAR ÖDENİR?

Basit usul vergi oranları, işletmenin yıllık gelirine bağlı olarak değişir. Genellikle, brüt gelir üzerinden belirli bir oran alınır. Ancak 2025 düzenlemesi ile gerçek usule geçiş yapan işletmeler, gelirlerinin %20-30'ları arasında değişen oranlarda vergi ödemek zorunda kalacaklardır.