Suriye'de seçimler temsil esasına dayalı seçici kurullar aracılığıyla yapılacak

Suriye'de bu ay düzenlenmesi planlanan halk meclisi seçimleri doğrudan halk oylamasıyla değil temsil esasına dayalı seçici kurullar aracılığıyla yapılacak.

İç savaşın yol açtığı yıkım, kimlik belgelerinin eksikliği, adreslerin ortadan kalkması ve halkın yarısından fazlasının ülke içinde ve dışında yerinden edilmesi nedeniyle halk meclisi seçimlerinde, Suriyeli seçmenlerin oy kullanması ve seçimlerin sandık yoluyla yapılması mümkün olmayacak.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara tarafından haziranda Yüksek Seçim Komitesi (YSK) Başkanlığına atanan Muhammed Taha el-Ahmed, seçim sürecine ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, halk meclisine adaylığın yalnızca seçici kurullar içinden mümkün olacağını, oyu bu kurulların üyelerinin kullanacağını söyledi.

Alt komisyonlar tarafından hazırlanan seçici kurul adaylarının ilk listelerinin kamuoyuna sunulacağını dile getiren Ahmed, "Her Suriyeli, ister yurt içinde ister yurt dışında olsun adaylara itiraz etme hakkına sahip olacak. Bu itirazlar, itiraz komisyonları tarafından değerlendirilecek ve nihai listeler yayımlanacak." diye konuştu.

Halkın itirazlarının titizlikle değerlendirileceğini dile getiren Ahmed, "İtiraz edilen kişi geçici seçim sistemine aykırıysa veya ondan daha ehil bir aday varsa, bu itirazlar incelenip değerlendirilir ve ardından seçim bölgelerini temsil edecek nihai seçici kurul listesi yayımlanır. Her Suriye vatandaşı seçim sürecine katılabilir." ifadesini kullandı.

Aday olmak isteyen kişilerin, bağlı oldukları ilin alt komisyonuna başvurabileceğini kaydeden Ahmed, başvuruların, adayların toplumsal itibarı ve yeterliliği göz önünde bulundurularak değerlendirileceğini belirtti.

Adaylık yasağına da değinen Ahmed, "Adaylar, geçmişte Suriye halkına karşı suç işlemiş ya da bu tür suçları desteklemiş hiçbir yapıyı savunmamalıdır. Temiz sicile sahip, iyi şöhretli, küçük düşürücü bir hüküm giymemiş, yasal, fiziksel ve zihinsel yeterliliği olan, 25 yaşını doldurmuş kişiler aday olabilir." dedi.

Ahmed, yeni oluşturulacak halk meclisinin Suriye devleti için bir "bilge meclisi" olacağına işaret ederek, "Amacımız, yüksek teknik, entelektüel ve siyasi bilinç sahibi elitlerden oluşan bir meclis kurmak." diye konuştu.

"Seçici kurullarda kadınların en az yüzde 20 oranında temsil edilmesi sağlanacak"

Seçici kurullarda kadınların rolü ve oranına da özel önem verdiklerini dile getiren Ahmed, "Suriye devriminde kadınların oynadığı büyük rol göz önünde bulundurularak, seçici kurullarda kadınların en az yüzde 20 oranında temsil edilmesi sağlanacak." dedi.

Ahmed, "Seçici kurulların belirlenme süreci büyük titizlikle yürütülecek. Toplumun tüm kesimleri, gerçek nüfus oranlarına göre temsil edilecek." ifadesini kullandı.

Örneğin Şam'da Hristiyanların nüfustaki oranı yüzde 7 ise Şam'ı temsil eden seçici kurulda da Hristiyanların oranının yüzde 7 olacağına işaret eden Ahmed, bu temsiliyetin, nitelikli kişiler arasından sağlanacağını vurguladı.

"Seçim sürecini gözlemlemek isteyen tüm taraflara kapımız açık"

Seçim süresinin şeffaflık ilkesine uygun biçimde yürütüleceğini kaydeden Ahmed, "Seçim sürecini gözlemlemek isteyen herkese kapımız açık. Bu davet, bir zorunluluktan değil süreci şeffaf şekilde yönetme kapasitemizi dünyaya göstermek içindir." dedi.

Ahmed, 13 ilde yerel yönetimlerle ve toplum temsilcileriyle bir dizi toplantı düzenlediklerini belirterek, "Toplumsal ve dini grupları, sivil toplum kuruluşlarını, kadın temsilcilerini, avukatlar birliğini ve diğer kurumları ziyaret ettik. Toplamda 70'i aşkın toplantı yaptık." ifadelerini kullandı.

Bu toplantıların ardından toplumdan gelen taleplere de değinen Ahmed, "Teknik konulardan ziyade manevi ve ahlaki boyutlarla ilgili meseleler gündeme geldi. Bu da Suriyeli vatandaşların sahip olduğu bilinç seviyesini açıkça ortaya koyuyor." diye konuştu.

Ahmed, halktan gelen talepler doğrultusunda hazırlanan seçim taslağı hakkında şunları kaydetti:

"Halk Meclisinin üye sayısının 150'den fazla olması gerekiyor çünkü bu sayı, meclisten çıkacak tüm komitelerin kurulması ve toplumun mümkün olan en geniş kesimlerinin temsil edilmesi için yeterli değil. Ayrıca adaylık için ikamet kaydının, yani nüfus kayıt yerinin şart koşulmaması gerektiği ifade edildi."

Aday olacak kişilerin mutlaka Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olması gerektiğini vurgulayan Ahmed, "2011'den sonra çifte vatandaşlık taşıyanlar aday olmak istiyorlarsa ikinci vatandaşlıklarından vazgeçmeleri gerekli." ifadesini kullandı.

Seçim süreci ve takvimi

Yüksek Seçim Komitesi tarafından belirlenen seçim takvimine değinen Ahmed, şu değerlendirmede bulundu:

"İl komisyonlarının kurulması bir hafta, seçici kurul önerileri 10 gün, itiraz süresi 5 gün, aday başvuruları 3 gün, seçim kampanyaları 7 ila 10 gün olacak. Adaylarla seçici kurullar arasında kapalı oturumlarda tartışma programları da düzenlenecek. Bu münazaralarda adaylara ekonomi, dış politika ve toplumsal konulara dair sorular yöneltilerek yeterlilikleri değerlendirilecek."

Ahmed, Suriye'de SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG'nin taleplerine ilişkin de bunların çıkar odaklı talepler olduğunu dile getirdi.

"Devlet dışındaki yapılar halka fayda sağlamayacak." diyen Ahmed, Suriye'nin iyiliğini isteyen herkesin kişisel çıkarlarını bırakması gerektiğini vurguladı.

Ahmed, 2011'den sonra Suriye'de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarının ve Filistinlilerin, halk meclisi seçimlerine katılamayacağını, Filistinlilerin Suriye vatandaşlarıyla aynı haklara sahip olmalarına rağmen oy kullanma ve aday olma haklarının bulunmadığını belirtti.

Seçim süreci nasıl ilerleyecek?

Yüksek Seçim Komitesi, temmuzda cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanan seçim taslağına göre, illerde 2011'deki nüfus sayımına dayanarak en az üç üyeden oluşan seçim alt komisyonları kuracak.

Nüfusu 600 bini aşan bölgelerde her 250 bin kişi için ek üye belirlenecek, alt komisyonların ardından kurulacak bölgesel itiraz komisyonları aracılığıyla da vatandaşlar, üyeliklere itiraz edebilecek.

İtiraz sürecinin tamamlanmasının ardından alt komisyonlar, her ilde ilgili bölgeye tahsis edilen her sandalye için milletvekili adayı olabilecek 50 kişilik seçici kurul üyelerini belirleyecek.

Halk meclisine milletvekili adaylığı yalnızca seçici kurullar içinden mümkün olacak. Oy kullanacak kişiler de bu kurulların üyeleriyle sınırlı kalacak.

2011 nüfus verilerine göre, illeri temsil edecek toplam 210 milletvekili adayından 140'ının alt komisyonlar tarafından seçilmesi planlanırken, kalan milletvekilleri cumhurbaşkanı tarafından atanacak.