Mısır ve Sudan'dan Etiyopya'ya Hedasi Barajı Tepkisi
Mısır ve Sudan, Etiyopya'nın Hedasi Barajı'nın su güvenliğine tehdit oluşturduğunu belirtti. İki ülke, barajın uluslararası hukuka aykırı olduğunu savunarak, ortak su güvenliği ve istikrarı koruma çabalarının önemini vurguladı.
PORT Mısır ve Sudan, Etiyopya'nın Nil Nehri üzerinde inşa ettiği Hedasi Barajı'nın kendileri için bir tehdit oluşturduğunu bildirdi.
Mısır'ın başkenti Kahire'de, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Sulama Bakanı Hani Suveylim ile Sudan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliğinden Sorumlu Devlet Bakanı Ömer Sıddık ve Tarım ve Sulama Bakanı İsmet Guraşi'nin katılımıyla ikinci 2+2 mekanizması toplantısı yapıldı.
İlki şubat ayında düzenlenen toplantının ardından Mısır Dışişleri Bakanlığının sosyal medya hesabından ortak bildiri paylaşıldı.
Ortak bildiride, "Sudan ve Mısır'ın su güvenliği bölünmez bir bütündür. Nil havzasında çıkarlarımıza zarar verecek her türlü tek taraflı adımı kesin olarak reddediyoruz." ifadesi kullanıldı.
Nehir havzasındaki ülkelerle işbirliği ile istişareyi güçlendirme ve istikrarı koruma yönündeki ortak çabaların sürdürüleceği vurgulanan bildiride, barajın "uluslararası hukuka aykırı olduğu" savunuldu.
Bildiride, barajın Nil havzasında "istikrarı tehdit ettiği" ileri sürülerek, bunun doğu Nil havzasında ciddi sonuçlara yol açacağına işaret edildi.
Etiyopya'nın barajı doldurma ve işletme konusundaki tek taraflı adımlarının, güvenlik, su salınımlarının düzensizliği ve kuraklıkla mücadele bakımından ciddi riskler doğurduğu belirtilen bildiride, "Etiyopya, Doğu Nil havzasındaki politikasını değiştirmelidir. Bu mesele üç ülke (Mısır, Sudan, Etiyopya) arasındaki bir sorundur. Havzanın diğer ülkelerinin bu ihtilafa dahil edilmesini kabul etmiyoruz." ifadeleri kullanıldı.
Toplam 6 bin 650 kilometre uzunluğundaki Nil Nehri, Burundi, Ruanda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kenya, Uganda, Tanzanya, Etiyopya, Eritre, Güney Sudan, Sudan ve Mısır olmak üzere 11 ülke tarafından paylaşılıyor.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 2 Eylül'de, barajın Mısır ve Sudan'a zarar vermediğini, aksine yıl boyunca düzenli su akışı sağladığını ve taşkınları önlediğini söylemişti.
Sudan, Mısır ve Etiyopya'nın Hedasi Barajı anlaşmazlığı
Etiyopya, Mısır ve Sudan, uzun yıllardan beri Hedasi Barajı (Rönesans Barajı) konusunda karşı karşıya geliyor.
Nil sularının yaklaşık yüzde 80'i topraklarında doğmasına rağmen sadece yüzde 3'ünden yararlanabilen Etiyopya, Afrika'nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı'nın inşasına 2 Nisan 2011'de başlamıştı.
Baraj, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 85 besleyen Mavi Nil kolu üzerinde yapılması nedeniyle büyük önem taşıyor. Etiyopya, Hedasi Barajı ile enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı amaçlıyor.
Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile bir anlaşmaya varmamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken, Kahire ve Hartum yönetimleri ise Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık paylarının etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini belirtiyor.
Tepkilere rağmen Temmuz 2020'de ilk dolum işleminin yapıldığı barajda, 20 Şubat 2022'de elektrik üretimine başlanmıştı.
