Fas'taki Depremzedeler Yeniden İnşa Sürecinin Yavaş İlerlemesinden Şikayetçi

Fas hükümeti, Marakeş kentine bağlı El-Huz bölgesinde 8 Eylül 2023'te meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremden etkilenen bölgelerde yeniden inşa çalışmalarını sürdürürken, depremzedeler sürecin yavaş ilerlediğini belirterek hızlandırma çağrısı yapıyor.

Fas İçişleri Bakanlığının verilerine göre, 8 Eylül 2023'te Marakeş, El Huz, Çiçava, Varzazat ve Tarudant gibi kentlerde meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde 2 bin 960 kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin 125 kişi yaralanmış, büyük çaplı maddi hasar oluşmuştu.

Hükümet, 10 Temmuz'da yaptığı açıklamada, 46 binden fazla evin inşaat ve onarımının tamamlandığını duyurmuştu.

Ancak bölge halkı ve insan hakları aktivistleri depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen hala çadırlarda yaşamını sürdüren ailelerin bulunduğunu belirtiyor.

Yüzlerce aile hala çadırlarda yaşıyor

El Huz kentine bağlı Asna kasabasından insan hakları aktivisti Muntasır Itri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Yetkililer gerçeği yansıtmayan bilgiler veriyor, bu da mağdurların hayal kırıklığını artırıyor." dedi.

Itri, "Depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen yüzlerce aile hala çadırlarda yaşıyor. Kraliyet direktiflerine aykırı olarak yüzlerce aileye evlerini yeniden inşa etmeleri için tazminat verilmedi. Tekrarlanan protestolara ve resmi yazışmalara rağmen yetkililer taleplerimizi görmezden geliyor." ifadelerini kullandı.

Binlerce ailenin yalnızca kısmi tazminat alabildiğini belirten Itri, bazı okulların hala kapalı olduğunu, bu durumun ise protestoları artırdığını kaydetti.

Hükümet, 46 bin 650 hasarlı evin onarımının tamamlandığı duyurdu

Başbakan Aziz Ahnuş, 10 Temmuz'da depremden etkilenen bölgeler için bakanlıklar arası koordinasyon komitesini toplamıştı.

Hükümetten yapılan açıklamada, depremzedelerin yaşadığı çadır sayısının 129 binden 47'ye düştüğü, eylül ayında ise tüm çadırların kaldırılacağı bildirilmişti.

Açıklamada ayrıca yeniden inşa programında somut ilerleme kaydedildiği, 46 bin 650 hasarlı evin onarımının tamamlandığı, 4 bin 895 hasarlı ev için ise çözüm üretildiği aktarılmıştı.

Hasarlı evlerin onarımı için ailelere sağlanan desteğin toplam tutarının 4,2 milyar dirhem (462 milyon dolar) olduğu belirtilmişti.

Tamamen yıkılan evlerin sahiplerine 140 bin dirhem (14 bin dolar), kısmen yıkılanların onarımı içinse 80 bin dirhem (8 bin dolar) destek sağlanacağı duyurulmuştu.

Fas hükümeti ayrıca 5 yıllık yeniden inşa programı için 120 milyar dirhem (11,7 milyar dolar) bütçe ayırdığını açıklamıştı.

Depremzedeler hükümet verilerinin gerçeği yansıtmadığını savunuyor

Depremzedeler Ulusal Koordinasyon Komitesi üyesi İyd el-Hüseyin Muhammed, hükümetin açıkladığı rakamların gerçeği yansıtmadığını belirterek, "Çadır sayısının 47'ye düştüğünü söylüyorlar, ancak sahadaki durum farklı." dedi.

Muhammed, depremde evleri hasar görenlerin yüzde 35'inin henüz yardımlardan yararlanmadığına işaret ederek, "Bu kişilerin evlerini neden yeniden inşa edemediklerinin araştırılması için bir komite gönderilmesini istiyoruz. Hiçbir depremzede evsiz kalmamalı." diye konuştu.

Yetkililer, yeniden inşa sürecinde sona yaklaşıldığını belirtiyor

Depremde hasar gören bölgelerin yeniden inşası ve rehabilitasyonu programının koordinatörü Hasan İğiğ, yeniden inşa sürecinde son aşamaya gelindiğini ifade etti.

Fas resmi haber ajansı MAP'a açıklamada bulunan İğiğ, "Çalışmalarda ilerleme yüzde 91'i aştı. Yaklaşık 24 bin konut yüksek teknik standartlara uygun olarak tamamlandı. Bu oranın eylül sonunda yüzde 93'e, iki ay içinde yüzde 96'ya ulaşması bekleniyor." dedi.

Depremden hasar gören evlerin yüzde 4'ünün onarımına hala başlanmadığını belirten İğiğ, bunun nedeninin ise mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklar veya verilen ilk yardıma rağmen inşaattan vazgeçilmesi olduğunu belirtti.

Resmi rakamlara göre, Huz depreminden 2,8 milyon kişi ile 2 bin 930 köy etkilendi. Depremde 59 bin 675 ev yıkıldı, bunların yüzde 32'si tamamen, geri kalanı ise kısmen hasar gördü.